Artrose bij je paard

Artrose kan verschillende oorzaken hebben. De belangrijkste oorzaken zijn:

• Overbelasting
• Afwijkende beenstand
• Gewrichtsinfecties
• Breuken
• Ouderdom
• Genetische aanleg/erfelijke factoren
• Silicium tekort
• (Te) jong starten met trainen
• Onbehandelde OCD

De meest voorkomende plekken zijn de benen en de hals, gevolgd door de rug. Artrose begint vaak met een blessure of door (over)belasting. Hierdoor ontstaat een ontsteking welke zorgt voor afwijkende gewrichtsvloeistof waardoor het kraakbeen in de gewrichten slijt en steeds meer beschadigd raakt. Dit langdurige en chronische proces wordt artrose genoemd.

Uiteraard zijn er nog meer oorzaken, zoals trainen op slechte bodems en problemen verderop in het lichaam van een paard. Een paard kan gaan compenseren voor scheefheid of probeert pijn te voorkomen en ontwikkelt daarbij een bewegingspartroon wat op andere plekken slijtage geeft. Een goede hoefsmid, een goed passend zadel en het regelmatig laten behandelen en nakijken door een fysiotherapeut en osteopaat kan helpen om de ontwikkeling van artrose te verminderen of vertragen. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 4 paarden in zijn leven te maken krijgt met forse kreupelheid waarbij in 60% van de gevallen artrose een rol speelt.

Het is niet altijd even makkelijk om verschijnselen van artrose op te merken. Paarden geven vaak kleine signalen af en het is aan de eigenaren om dit te observeren en op te merken. Instructeurs en fysiotherapeuten kunnen hier ook een rol in spelen. Vaak sluipt het er ook een beetje in. Een paard met artrose in de hals kan bijvoorbeeld moeite hebben om zijn hals te strekken en/of te buigen. Artrose in de benen kenmerkt zich vaak door stijfheid en soms kreupelheid. Het paard wil liever niet bewegen, komt langzaam op gang en kan soms ook moeite hebben met opstaan. In sommige gevallen zie je ook zichtbaar de overvulling van een gewricht.

Als je het vermoeden hebt dat je paard artrose heeft, kun je het beste contact opnemen met je dierenarts. De dierenarts kan door middel van verschillende onderzoeken achterhalen of je paard artrose heeft en waar het probleem precies zit. Als je paard kreupel is kan het gewricht worden ingespoten met een verdovend middel. Als je paard daarna niet meer kreupel is, is het aannemelijk dat het probleem met dat gewricht te maken heeft. Ook een röntgenonderzoek kan duidelijkheid geven. Kraakbeen kun je niet zien op een röntgenfoto, maar veranderingen in de botstructuur wel. Als dit te zien is, is er vaak sprake van artrose.

1. Botuiteinde (bol)
2. Botuiteinde (hol)
3. Gewrichtsvloeistof
4. (Beschadigd) kraakbeen
5. Botuitsteeksel aan de randen van het gewrichtsvlakk
6. Gewrichtskapsel
7. Gewrichtsbanden

De woorden lijken op elkaar; artrose en artitis. Ze hebben ook zeker met elkaar te maken, want het heeft allebei te maken met de gewrichten. Waar artrose onomkeerbaar is, omdat het slijtage is van het gewrichtskraakbeen, is artritis een ontsteking van het slijmvlies in het gewrichtskapsel. Artritis kan herkent worden aan een stijf gewricht dat gezwollen is en warm aanvoelt. Dit zijn eigenlijk de gebruikelijke symptomen bij een ontsteking. Er bestaan twee soorten ontstekingen: schone en infectieuze ontstekingen. Schone artritis ontstaat wanneer er bijvoorbeeld sprare is van overbelasting van een gewricht door een verstapping. Hierdoor ontstaat irritatie en vervolgens een ontsteking. Bacteriën kunnen ook artritis veroorzaken, dit noemen we een infectieuze artritis. De bacteriën komen het lichaam van het paard binnen door een open en/of diepe wond. Een paard met artritis vertoont vaak symptomen als kreupelheid, zwelling, pijn en het gewricht voelt warm aan. Soms kan het paard ook koorts hebben en een verminderde eetlust. Wanneer artritis niet tijdig behandeld wordt, kan dit wel leiden tot artrose. 

Artrose kan helaas niet genezen. Het is een chronische aandoening en helaas soms ook pijnlijk. Wanneer het kraakbeen beschadigd is zal dit niet meer (volledig) herstellen. Artrose heeft verschillende stadia. In een vroeg stadium kan een paard baat hebben bij ontstekingsremmers en specifieke voedingssupplementen. Ook speciaal/orthopedisch hoefbeslag kan helpen. Bespreek dit met je hoefsmid of dierenarts als er sprake is van overbelasting door een verkeerde beenstand.

In een later stadium van artrose wordt de behandeling vaak een stuk intensiever en de prognose over het algemeen minder gunstig. Overleg altijd met je dierenarts wat verstandig is en en luister goed naar je paard. 

Met het juiste management kun je een paard met artrose goed ondersteunen. Het is sowieso heel belangrijk om je paard niet te zwaar te laten worden. Extra gewicht betekent extra belasting op de gewrichten. 

Als je paard artrose heeft is het belangrijk dat hij zoveel mogelijk beweegt, maar op een rustige manier zodat de gewrichten 'gesmeerd' worden door de vloeistof (synovia) die erin zit. Piekbelasting moet vermeden worden. Het beste is je paard zoveel mogelijk vrije beweging geven in de wei of in de paddock. 

Het is vaak wel mogelijk om een paard met artrose te blijven rijden, afhankelijk van het stadium van de artrose. Je zult er rekening mee moeten houden, maar actieve beweging kan ook helpen. Een paar tips:

• Een goede warming up en cooling down
• Rijd geen krappe wendingen (kleiner dan een grote volte)
• Vraag niet teveel verzameling
• Dwing je paard niet in een bepaalde houding
• Zorg voor ontspanning tijdens het rijden
• Rijd alleen op een goede, verende bodem
• Geef je paard genoeg rust in je schema, want je paard heeft dit echt nodig om te kunnen herstellen

Het is geen overbodige luxe om het rantsoen van je paard met artrose aan te passen en/of aan te vullen met een supplement specifiek voor (soepele) gewrichten. Vooral bij oudere paarden is dit belangrijk, omdat het lichaam met het verstrijken van de jaren steeds minder goed zelf glucosamine kan aanmaken waardoor de kans op artrose groter wordt.

Het voer moet sowieso afgestemd zijn op het ras, de leeftijd en de hoeveelheid arbeid van je paard. De meeste paarden hebben voldoende aan goed ruwvoer en eventueel een balancer of vitaminebrok, maar in het geval van artrose ligt dat anders. Voedingsmiddelen waar veel suikers en vulstoffen in zitten geven ontstekingen in het lichaam meer kans. 

Voedingsstoffen en supplementen die ondersteunen bij paarden met artrose:

• Omega-3 vetzuren (EPA en DHA) helpen juist om ontstekingen te bestrijden en werken dus bevorderend voor de gewrichten
• Glucosamine, chondroïtine en MSM ondersteunen de opbouw en herstel van kraakbeen
• Hyaluronzuur  ondersteunt de smering van gewrichten en vermindert stijfheid
• Antioxidanten zoals vitamine E en Selenium helpen bij het verminderen van oxidatieve stress in gewrichten
• Kurkuma werkt als een natuurlijke ontstekingsremmer
• Duivelsklauw werkt als een natuurlijke pijnstiller en ontstekingsremmer (niet gebruiken bij drachtige merries of bij maagproblemen)

Bekijk hier onze supplementen om de gewrichten van je paard te ondersteunen. 

In overleg met je dierenarts kan je kiezen voor een medische behandeling, zoals het injecteren van hyaluronzuur of corticosteroïden rechtstreeks in het gewricht. Dit kan gecombineerd worden met eventueel pijnstillers en/of ontstekingsremmers. 

Daarnaast zijn er ook nog therapeutische hulpmiddelen:

• Warmtetherapie verbetert doorbloeding, ontspant spieren en gewrichten
• Koude therapie (na belasting) helpt bij het remmen van ontstekingsreacties
• Compressie- en ondersteuningsbandages ondersteunen het gewricht en kunnen vochtophoping beperken (dit moet correct worden gedaan, fout gebruik kan schade veroorzaken)
• Magnetotherapie zorgt voor stimulatie van doorbloeding en celregeneratie
• Massage helpt bij de ontspanning van spieren en verbetering van lymfedrainage
• Aquatherapie (watertraining) heeft een lage impact op gewrichten en is goed voor de spieropbouw zonder belasting
• Lasertherapie en shockwavetherapie kan toegepast worden in overleg met je dierenarts. Het stimuleert celherstel en kan pijn verminderen

Heb je vragen naar aanleiding van deze blog of wil je graag persoonlijk advies? Neem dan even contact met ons op. We helpen je graag!