Zonnebrand bij paarden

Het is niet de vacht van je paard, maar de kleur van de huid eronder die ervoor zorgt dat je paard gevoeliger is voor de zon. Schimmels hebben een grijze of witte vacht, maar onder de vacht zit een gepigmenteerde of donkere huid en zal dus minder snel verbranden. Vooral paarden met veel witte aftekeningen, bonte paarden en lichte paarden met weinig pigment (palomino, cremello en perlino), zijn erg gevoelig voor zonnestralen. Naast dat de huid van lichte paarden gevoeliger is, zijn de ogen dat ook. Paarden met lichte ogen en roze oogleden zijn extra gevoelig. UV-stralen zijn onzichtbaar, maar kunnen flinke schade aanrichten – zeker aan gevoelige ogen. Een vliegenmasker met goede UV-bescherming is daarom geen overbodige luxe, zowel voor de huid als voor de ogen.

Naast UV-straling kunnen planten ook de boosdoener zijn. Er zijn namelijk planten die stoffen bevatten die fototoxisch zijn. Deze stoffen worden opgeslagen in de huid en zorgen ervoor dat de huid gevoeliger wordt voor zonnebrand. Een aantal voorbeelden hiervan zijn o.a. sint-janskruid, luzerne en boekweit. Ook de bereklauw is gevaarlijk; deze plant kan flinke blaren veroorzaken wanneer het paard hiermee in aanraking komt in het volle zonlicht.

Jacobskruiskruid willen we sowieso niet in de wei, maar dit is een plant die schade kan veroorzaken aan de lever. Wanneer de lever beschadigt raakt, kan deze de afvalstoffen in het lichaam niet meer goed verwerken. Eén van deze stoffen, phylloerythrine, is een afbraakproduct van chlorofyl, de kleurstof van grassen en planten. Deze stof is ook fototoxisch en kan niet meer worden afgebroken waardoor de huid een grotere gevoeligheid krijgt voor zonlicht. Het is een indirecte oorzaak, maar ook hierdoor kan je paard zonnebrand oplopen.

Ook bepaalde medicijnen en supplementen kunnen ervoor zorgen dat je paard gevoeliger is voor zonnebrand. Dit noem je fotosensibilisatie. Wellicht heb je zelf weleens antibiotica voorgeschreven gekregen en hiermee wordt afgeraden om in de zon te gaan zitten. Dit geldt ook voor je paard. Naast planten zijn er ook kruiden die dit kunnen veroorzaken en in supplementen worden vaak kruiden gebruikt. Lees altijd de bijsluiter van medicijnen en supplementen om te controleren op mogelijke bijwerkingen, inclusief fotosensibilisatie.

Zonnebrandcrème is een goede toevoeging aan de outfit van je paard, maar biedt geen volledige bescherming. Laten we beginnen met uitleggen hoe zonnebrandcrème werkt. De beschermingsfactor van zonnebrandcrème wordt uitgedrukt in SPF, de Sun Protection Factor en geeft aan hoeveel UVB-straling de crème kan absorberen of reflecteren. Als je normaal gesproken na 15 minuten zou verbranden, zou je met SPF30 theoretisch gezien 30 keer 15 minuten in de zon kunnen zitten voordat je begint te verbranden - mits juist en voldoende aangebracht. SPF beschermt echter (vaak) alleen tegen UVB-straling (B=Burning) en niet of nauwelijks tegen UVA-straling (A=aging). Het zijn beide vormen van ultraviolette straling, maar hebben verschillende effecten op de huid en zijn allebei schadelijk. Kies dus voor een zonnebrandcrème waar duidelijk het symbool UVA + UVB op staat (breedspectrum) en/of combineer een zonnebrandcrème met een vliegenmasker of neusnetje. Daarnaast is zonnebrandcrème voor paarden wel degelijk anders dan voor mensen. Crème die speciaal is ontwikkeld voor dieren bevat de juiste zonnefilters en geen parfum en andere schadelijke stoffen. Het is dus veiliger als je paard er bijvoorbeeld aan likt. Sectolin Sun Protector is veilig voor je paard én voor jezelf en beschermt tegen UVA en UVB.

Je kunt ook kiezen voor een zonnebrandcrème met zinkoxide (niet hetzelfde als zinkzalf!). Zinkoxide werkt als een mineraal filter, beschermt tegen UVA- én UVB-straling en zorgt zelden voor allergische reacties. 

Zonnebrand bestaat in verschillende gradaties. Als je paard zonnebrand heeft opgelopen, is het altijd beter om je paard uit het zonlicht te halen. Bij milde zonnebrand kan het voldoende zijn om je paard verder te beschermen tegen zonlicht door een UV-werende deken op te doen en eventueel een vliegenmasker, neusnetje en/of fly boots (niet op al rode geïrriteerde huid!). Bij milde zonnebrand zal de huid rood zijn en warm aanvoelen. Je kunt hier eventueel een verzachtende zalf of creme met bijvoorbeeld aloë vera of calendula op smeren. Honingzalf mag ook. Smeer absoluut geen vaseline of middelen met (etherische) olie op de verbrande huid, dit kan de huid afsluiten en warmte vasthouden wat verbranden verergert. 

Vaak kunnen paarden dan alsnog naar buiten, maar je moet je paard wel goed in de gaten houden. Er zijn nu eenmaal paarden die er een handje van hebben om te rollen en te schuren waardoor vliegenmaskers en dekens op de grond in de wei of paddock worden aangetroffen.

Andere paarden kunnen of willen niet tijdig zelf in de schaduw staan en dan neemt zonnebrand vaak snel ernstige vormen aan met korsten, blaren of zelfs wonden. De daadwerkelijke schade die je vaak niet direct na de verbranding, maar pas enkele dagen later. Bij heftige zonnebrand met korsten en wonden is het altijd verstandig om je dierenarts te raadplegen. Het bedekken van dit soort verwondingen is niet aan te raden. Het kan gaan broeien en er kunnen bacteriën in komen waardoor het niet goed geneest. Soms kan het zelfs nodig zijn om te behandelen met pijnstillers, ontstekingsremmers of antibiotica om infecties te voorkomen. Je dierenarts kan hierin adviseren. De genezing van ernstige zonnebrand kan weken tot maanden duren, daarom liever voorkomen dan genezen!

Merk je dat je paard sloom wordt, een versnelde of oppervlakkige ademhaling heeft, overmatig zweet, donkere urine heeft of koliekerig is? Haal je paard direct uit de zon en bel je dierenarts, want dit zijn de symptomen van oververhitting of hittestress. 

Eigenaren van bonte paarden en paarden met een lichte huid en/of een roze neus en onderbenen kennen vaak de gevaren, soms (helaas) door ervaring. Schaduw is de beste oplossing, maar die is er niet altijd of paarden kiezen er zelf voor om in de zon te blijven staan. Er zijn nog veel meer middelen waarmee je je paard kunt beschermen, zoals een vliegendeken, eczeemdeken, vliegenmasker (met neusflap), neusnetje, zonnebrandcreme en fly boots. Let echter wel op het vermelde percentage UV-bescherming. In principe beschermt elke stof tegen de zon. Bij dekens staat het er vaak niet op, maar hoe groter de dichtheid van de stof, hoe beter de stof beschermt. De meeste vliegenmaskers bieden 60 tot 70% UV-bescherming aan (de effectiviteit kan na verloop van tijd wel iets afnemen).

Zorg er ook voor dat je paard altijd voldoende vers, schoon drinkwater tot zijn beschikking heeft. Een paard drinkt normaal 20 tot 30 liter water per dag en met warm weer kan dit oplopen naar zo'n 40 liter. Daarnaast helpt hydratatie bij het herstellen van de beschadigde huid!

Heb je advies nodig over jouw paard of heb je een vraag naar aanleiding van deze blog? Neem dan zeker even contact op. We helpen je graag!